1943: Διαδήλωση κατά της ναζιστικής μεθόδευσης για τη Μακεδονία.

καραμπινιέροι επιτίθενται κατά διαδηλωτών στο κέντρο της Αθήνας

Στις αρχές Ιούλη 1943, οι Γερμανοί αποφάσισαν να αντικαταστήσουν με βουλγαρικά φασιστικά στρατεύματα, τα δικά τους στρατεύματα κατοχής και στην υπόλοιπη Μακεδονία.

Μόλις έγινε γνωστή η απόφαση των χιτλερικών, σηκώθηκε ισχυρό κύμα αγανάκτησης σε όλη τη χώρα. Στις 8 Ιούλη, η Κεντρική Επιτροπή του ΕΑΜ κάλεσε το λαό σε «συναγερμό για τη σωτηρία του λαού της Μακεδονίας και της Θράκης από τα νύχια των αιμοβόρων εισβολέων…». Απόφαση με παρόμοιο περιεχόμενο κυκλοφόρησε και η ΚΕ του ΕΛΑΣ.

Η αρχή των κινητοποιήσεων έγινε στη Μακεδονία, στη Θεσσαλονίκη στις 10 Ιούλη. Με την καθοδήγηση του ΕΑΜ, συγκροτήθηκαν συλλαλητήρια με συμμετοχή χιλιάδων πατριωτών στις πόλεις Κιλκίς, Εδεσσα, Βέροια, Γιαννιτσά, Κοζάνη, Βόλο, Καρδίτσα, κ.α.

Αποκορύφωμα των εκδηλώσεων αποτέλεσε η μάχη που έδωσε ο αθηναϊκός λαός στις 22 Ιούλη 1943.

Το πρωί της 22 Ιούλη, στην Αθήνα είχε σταματήσει κάθε κίνηση. Οι εργάτες είχαν κατέβει σε απεργία. Τα δημόσια γραφεία και τα καταστήματα έκλεισαν και στους έρημους δρόμους κυκλοφορούσαν περίπολοι στρατευμάτων κατοχής και Ελλήνων αστυνομικών. Σε επίκαιρα σημεία της πρωτεύουσας, οι Γερμανοϊταλοί είχαν στήσει πολυβόλα. Οι ξένοι κατακτητές και οι λακέδες τους είχαν πάρει όλα τα μέτρα για να εμποδίσουν τις εκδηλώσεις του λαού.

Αλλά κατά τις 10 το πρωί οι δρόμοι άρχιζαν να ζωντανεύουν. Οι Αθηναίοι κατέφθασαν στους προκαθορισμένους χώρους των συγκεντρώσεων. Οι Πλατείες στα Εξάρχεια και στου Ψυρρή, στο Κολωνάκι, στο Μοναστηράκι, η Πλατεία Λαυρίου, η Ομόνοια και άλλα κεντρικά σημεία της πρωτεύουσας πλημμύρισαν από χιλιάδες πατριώτες. Με ξεδιπλωμένες ελληνικές σημαίες και πλακάτ, οι μάζες του λαού προχώρησαν προς το κέντρο, ενώ χιλιάδες προκηρύξεις γέμισαν τους δρόμους: «Οχι επέκταση», «Εξω οι Βούλγαροι φασίστες από την ελληνική Μακεδονία – Θράκη», «Κάτω οι προδότες». Τα συνθήματα αυτά αντήχησαν σ’ όλους τους δρόμους της πρωτεύουσας.

Τα γερμανικά τανκς επιχείρησαν χωρίς επιτυχία να διαλύσουν τις φάλαγγες των διαδηλωτών. Ακολούθησαν σκληρές συγκρούσεις. Στις συγκρούσεις σκοτώθηκαν 30 διαδηλωτές, ανάμεσά τους η Παναγιώτα Σταθοπούλου, η Κούλα Λίλη, ο Κ. Δουκάκης, η υφαντουργός Ολγα Μπακόλα, η φοιτήτρια Αντωνιάδη, ο Μ. Καλοζύμης, ο Θωμάς Χατζηθωμάς, ο Θ. Τεριακής, ο Β. Στεφανιώτης και ο ανάπηρος του ελληνοϊταλικού πολέμου Αντώνης Παπασταυράκης. Τραυματίστηκαν 200 διαδηλωτές και συνελήφθησαν 500. Πολλοί από αυτούς καταδικάστηκαν σε βαριές ποινές.

Τα πολύτιμα ιστορικά στοιχεία από τον Ερευνητή της Βέροιας.