“Αν ο εθνικισμός δημιουργεί το έθνος και όχι το έθνος τον εθνικισμό, τότε ποιο είναι αυτό που δημιουργεί τον εθνικισμό;”
Ο Σβορώνος και η διαμάχη των ιστορικών
Tου Νάσου Βαγενά
Η ροπή μας προς τη μυθοποίηση είναι ακατάσχετη. Αυτό δείχνει η εμφύλια σύγκρουση πολιτισμών που μαίνεται τα τελευταία χρόνια ανάμεσα στα δύο μέτωπα του ελληνικού ιστοριογραφικού φονταμενταλισμού: στους εθνικιστές και στους αντιεθνικιστές.
Τη σύγκρουση καθιστά φαινόμενο μοναδικό η ιδιοτυπία της. Διότι στην πρώτη γραμμή των δύο παρατάξεων βρίσκονται δύο ομάδες φανατικών εντελώς ανόμοιες μεταξύ τους:
-οι μουτζαχεντίν της λαϊκής εθνικοθρησκευτικής πρόσληψης της ελληνικής ιστορίας, αφενός, και
-οι ζηλωτές της υπερμοντέρνας θεωριοκρατούμενης ιστοριογραφίας, αφετέρου.
-οι ζηλωτές της υπερμοντέρνας θεωριοκρατούμενης ιστοριογραφίας, αφετέρου.
Χαρακτηρίζω φανατικούς και τους δεύτερους όχι μόνο για την ιδεολογηματική τους αντίληψη της πριν από το 1800 ελληνικής ιστορίας, που τους έχει οδηγήσει στην κατασκευή νέων μύθων, ανάλογων με τους μύθους των αντιπάλων τους, που δεν είναι ιστορικοί, αλλά και για το πάθος με το οποίο τους αντιμάχονται, πάθος ανάρμοστο σε ιστορικούς, που έργο τους είναι η ψύχραιμη και αμερόληπτη μελέτη της ιστορίας.
Σε αυτή τη σύγκρουση δύο είναι τα κύρια θύματα: η ιστορική πραγματικότητα και η σοβαρή ιστοριογράφησή της.
Επειδή αυτά τα δύο είναι ένα, οι απόψεις του Νίκου Σβορώνου για τη διαμόρφωση του νέου ελληνισμού ας δούμε τι έχουν υποστεί.
Να είναι άραγε τυχαίο το ότι οι δύο αντίπαλες παρατάξεις σε ένα μόνο ομονοούν: στην παρουσίαση των επί του θέματος θέσεων του Σβορώνου ως θέσεων ουσιοκρατικών; Παραμόρφωσή τους που υπαγορεύεται από τον ζήλο των εθνικιστών να δείξουν ότι οι πεποιθήσεις τους για την αδιάσπαστη ιστορική συνέχεια του ελληνισμού επιβεβαιώνονται από τις απόψεις ενός επιφανούς ιστορικού· και από την εξίσου περίπαθη επιθυμία των εν λόγω ιστορικών να επιβάλουν την άποψη ότι το νεοελληνικό έθνος δεν υπήρχε πριν από την Επανάσταση, επειδή πιστεύουν στη θεωρία ότι δεν είναι το έθνος εκείνο που γεννάει τον εθνικισμό (ο οποίοςσυμπεραίνει κανείς- γεννιέται από παρθενογένεση) αλλά ότι είναι ο εθνικισμός εκείνος που γεννάει το έθνος.
Ετσι και οι παρθενογενεσιακοί ιστορικοί παρουσιάζουν τον Σβορώνο να υποστηρίζει την άποψη της αδιάσπαστης ιστορικής συνέχειας του ελληνισμού, άποψη που θεωρούν ουσιοκρατική, επειδή είναι βέβαιοι ότι η πεποίθηση πως μπορεί να υπάρχει μακρά συνέχεια ενός έθνους, είτε ιστορική είτε πολιτισμική, προϋποθέτει εξ ορισμού την πίστη στην ύπαρξη μιας υπεριστορικής ουσίας του. «Ο Σβορώνος», γράφει ο Α. Λιάκος, πιστεύει ότι «ο ελληνισμός μένει αμέτοχος στη μεταβολή ενός περίγυρου και θεωρείται επομένως συνεχής, ταυτός εαυτώ και ποιοτικά αναλλοίωτος. [...] Η εθνική ιστοριογραφία, ακόμη και στη μαρξιστική της εκδοχή, έμεινε μεταφυσικά θεμελιωμένη».

Η ποιοτική διαφορά στην προσέγγιση του θέματος ανάμεσα στον Σβορώνο και στους εν λόγω ιστορικούς είναι φανερή. Ο Σβορώνος, που η ερευνητική του δραστηριότητα εκτείνεται από το πρώιμο Βυζάντιο ως τον 20ό αιώνα, με κύρια ενδιαφέροντά του τη μέση βυζαντινή περίοδο και τη διαμόρφωση του νέου ελληνισμού, εξάγει τα πορίσματά του από τη μελέτη των ιστορικών πηγών και σκεπτόμενος με το μυαλό του («Δεν αναθέτω σε κανέναν να σκεφτεί για μένα και επομένως δεν ξεκινώ από θεωρητικές γενικότητες» σημειώνει). Οι θεωριοκρατούμενοι ιστορικοί, που η γνώση τους της βυζαντινής και οθωμανικής περιόδου είναι σε σύγκριση με εκείνη του Σβορώνου θλιβερά υπολειπόμενη (οι περισσότεροι είναι μελετητές των μετά τον Διαφωτισμό περιόδων), διατυπώνουν τις απόψεις τους πρωτίστως από τη μελέτη εθνογενετικών θεωριών: σκέφτονται περισσότερο με το μυαλό ορισμένων ξένων θεωρητικών των εθνικών σχηματισμών, οι οποίοι δεν γνωρίζουν επαρκώς τη νεοελληνική περίπτωση. Αλλά και εμφανίζονται βασιλικότεροι του βασιλέως, αφού αντιμετωπίζουν τις θεωρίες αυτές ως ιερά κείμενα και τις εφαρμόζουν στα καθ΄ ημάς ως εάν δεν δέχονται εξαιρέσεις.
Χρησιμοποιώ τη φράση «ως ιερά κείμενα» όχι μεταφορικά. Διότι η ποιότητα της πίστης τους σε αυτές τις θεωρίες δεν είναι διαφορετική από εκείνη των θιασωτών της αδιάσπαστης ιστορικής συνέχειας. Αν στους μεν η συνέχεια του ελληνισμού είναι φυσικό αποτέλεσμα μιας υπεριστορικής του ουσίας, στους δε την ανυπαρξία νεοελληνικού έθνους πριν από την Επανάσταση αποδεικνύει η Βίβλος των θεωρητικών τους μοντέλων. Διότι η απόλυτη βεβαιότητα ότι η πίστη στην αδιάσπαστη συνέχεια του ελληνισμού, ακόμη και στην πολιτισμική, είναι αναγκαστικά ουσιοκρατική δεν είναι λιγότερο ουσιοκρατική από αυτή την πίστη.
Μπορεί κανείς να πιστεύει στην αδιάσπαστη ιστορική συνέχεια του ελληνισμού χωρίς να πιστεύει στην ύπαρξη κάποιας υπερβατικής του ουσίας, γιατί θεωρεί (κατά τη γνώμη μου εσφαλμένα) ότι οι ιστορικές πηγές δείχνουν την ιστορική του συνέχεια· ενώ δεν μπορεί να πιστεύει απόλυτα στις κατασκευές της θεωρίας, χωρίς αυτό να αποτελεί θεωριακό φονταμενταλισμό.
Ο κ. Νάσος Βαγενάς είναι καθηγητής της Θεωρίας και Κριτικής της Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
H παραμόρφωση του Σβορώνου
.
* Αν ο εθνικισμός δημιουργεί το έθνος και όχι το έθνος τον εθνικισμό, τότε ποιο είναι αυτό που δημιουργεί τον εθνικισμό;
.
.
Το κείμενό μου της 23ης Ιανουαρίου για το βιβλίο του N. Σβορώνου Το ελληνικό έθνοςπροκάλεσε την απάντηση των κκ. A. Λιάκου και N. Δεμερτζή. Οι δύο καθηγητές, θεωρητικοί της εθνοσυγκρότησης, σωστά αισθάνθηκαν ότι η επίκρισή μου των κυρίαρχων σήμερα, στο πανεπιστημιακό μας επίπεδο, απόψεων για τη διαμόρφωση της νεοελληνικής συνείδησης αφορούσε και αυτούς. Οι αντιδράσεις τους στο βιβλίο του Σβορώνου ελπίζω ότι θα προκαλέσουν γονιμότερη συζήτηση επί του θέματος.
.
H νηφάλια απάντηση του κ. Δεμερτζή προωθεί τη συζήτηση. Θα συμφωνούσα, γενικά, με τις διευκρινίσεις της, οι οποίες, όπως σωστά παρατηρεί ο κ. Δεμερτζής, «δεν απέχουν πολύ από την ουσία της ανάλυσης του ίδιου του Σβορώνου». Ομως η φρασεολογία του στα κύρια σημεία των θέσεών του δεν συνάδει με το περιεχόμενό τους. Λ.χ. γράφει ότι «δεν υπάρχει ένας εθνικισμός αλλά πολλοί εθνικισμοί», όμως το βιβλίο του έχει τίτλο Ο λόγος του εθνικισμού· αναγνωρίζει ότι το έθνος «δεν είναι μια κατασκευή εκ του μηδενός», όμως συγχρόνως γράφει ότι πριν από τον Διαφωτισμό «το σημαίνον [του όρου] έθνος είναι άδειο». Αν ο εθνικισμός δημιουργεί το έθνος και όχι το έθνος τον εθνικισμό, τότε ποιο είναι αυτό που δημιουργεί τον εθνικισμό;
.
H απάντηση του κ. Λιάκου είναι, πιστεύω, σπασμωδική. Διότι το να υποστηρίζει ένας ιστορικός ότι ένας φιλόλογος δεν μπορεί, εξ ορισμού, να είναι εξοικειωμένος με ιστορικά θέματα, δηλώνει απώλεια ψυχραιμίας· πολλώ μάλλον όταν ο κ. Λ. αισθάνεται εξοικειωμένος με τη φιλολογία τόσο, ώστε να καταπιάνεται και με λογοτεχνικά θέματα (βλ. τις ενασχολήσεις του με τη γενιά του ’30).
.
Ο κ. Λ. αμφισβητεί την παρατήρησή μου ότι υπάρχουν Ελληνες ιστορικοί που υποστηρίζουν ότι πριν από το τέλος του 18ου αιώνα δεν υπάρχουν άνθρωποι που να αυτοπροσδιορίζονται, σε επίπεδο εθνότητας, ως Ελληνες, και ζητά να «προσκομιστεί η παραπομπή» της.
.
Προσκομίζω δύο παραπομπές. H πρώτη είναι άρθρο μιας ιστορικού, η οποία σε κείμενό της στην Αυγή (8/10 και 28/10/2000) αποκαλεί «Ελληνες» (εντός εισαγωγικών) τους Ελληνες ως το 1800, γιατί – σύμφωνα με τη θεωρία – πιστεύει ότι ως τότε δεν αισθάνονταν τον οθωμανικό ζυγό και, ως εκ τούτου, «δεν είχαν συνείδηση της ύπαρξής τους ως έθνους». H δεύτερη είναι του κ. Λιάκου, ο οποίος υποστηρίζει ότι ο ελληνορθόδοξος πληθυσμός της Κύπρου δεν ήταν ελληνικός και ότι η ελληνοποίησή του «προετοιμάστηκε από τον 19ο αιώνα με την εμφύσηση [sic] σε αυτόν ελληνικής συνείδησης» (Το Βήμα, 22/9/1996).
.
* Επιπόλαια ανάγνωση
.

.
1. Γράφει ο κ. Λ.: «Οι ιστορικοί δέχτηκαν με επιφυλακτικότητα την έκδοση του χειρογράφου του Σβορώνου».
.
Με επιφυλακτικότητα, υποθέτω, θα δέχτηκαν την έκδοση μόνο οι ιστορικοί που συμφωνούν με τις απόψεις του κ. Λ. Λέω υποθέτω, γιατί κανείς από τους ιστορικούς αυτούς, ως την ημέρα της δημοσίευσης του άρθρου μου, δεν κοινοποίησε τις επιφυλάξεις του. Από τους ιστορικούς που κοινοποίησαν τις απόψεις τους για το βιβλίο (Ασδραχάς, Βόγλης, Ελεφάντης, Καραμανωλάκης, Καραπιδάκης) κανείς δεν εξέφρασε επιφυλακτικότητα. Εκτός αν αυτούς ο κ. Λ. δεν τους θεωρεί ιστορικούς.
.
2. Γράφει ο κ. Λ.: «Ενδεχομένως, αν ζούσε σήμερα, ο Σβορώνος θα είχε επιφυλάξεις για τη σκοπιμότητα αυτής της έκδοσης».
.
Ο Σβορώνος δεν θα είχε καμία επιφύλαξη. Παρότι έγραψε το βιβλίο στα μέσα της δεκαετίας του ’60, τον Δεκέμβριο του 1988, λίγους μήνες πριν από τον θάνατό του, δήλωνε σε συνέντευξή του στο περιοδικό Σύγχρονα Θέματα: «Ετοιμο είναι και θα βγει πολύ σύντομα». Οι νεότερες απόψεις, τις οποίες ο κ. Λ. χαρακτηρίζει «σύγχρονη σκέψη των ιστορικών», ήταν ήδη διαμορφωμένες το 1988. Ο Σβορώνος τις γνώριζε και τις αντέκρουε στην εν λόγω συνέντευξή του. Ο,τι πραγματικά νέο θεωρητικό εμφανίστηκε μετά το 1988 – πιο σύγχρονο από εκείνο που ο κ. Λ. θεωρεί σύγχρονη ιστορική σκέψη – ενισχύει (όπως παρατηρούσα στο άρθρο μου) τις απόψεις του βιβλίου του Σβορώνου. Οπως γράφει ο Σπ. I. Ασδραχάς, «είναι βέβαιο ότι, αν το κείμενο αυτό γραφόταν σε κοντινότερούς μας καιρούς, θα είχε την ίδια “φιλοσοφία της σύνθεσης”, παρά την άνθηση των ερευνών και των συνθετικών δοκιμών γύρω από την έννοια και την πραγματικότητα του έθνους».
.
3. Γράφει ο κ. Λ.: «Ο κ. Βαγενάς υποστηρίζει ότι η ελληνική περίπτωση αποτελεί μια εξαίρεση, η οποία δεν εμπίπτει στις θεωρίες συγκρότησης του έθνους».
.
Πουθενά στο κείμενό μου δεν υποστηρίζω ότι η ελληνική περίπτωση αποτελεί εξαίρεση. Εκείνο που γράφω είναι ότι έχει «μιαν ιδιαιτερότητα» (εξαίρεση και ιδιαιτερότητα δεν είναι το ίδιο πράγμα). Και πουθενά δεν ισχυρίζομαι ότι η ιδιαιτερότητα αυτή δεν εμπίπτει στις θεωρίες συγκρότησης του έθνους. Εκείνο που λέω είναι ότι δεν εμπίπτει στη θεωρία του κ. Λ., η οποία δεν δέχεται ότι υπάρχουν ιδιαιτερότητες και εξαιρέσεις (γράφει ο κ. Λ.: «H ειρωνεία είναι ότι το επιχείρημα αυτό [της εξαίρεσης] αποτελεί ένα από τα συστατικά της ίδιας της ιδεολογίας του εθνικισμού»). H θεωρία του κ. Λ. είναι προκρούστεια ακόμη και με τους όρους των θεωρητικών του προτύπων, γιατί αυτά δέχονται ότι υπάρχουν εξαιρέσεις. Ο Gellner, λ.χ., ομολογεί (στο βιβλίο του Εθνη και εθνικισμός - σ. 242 – στο οποίο κυρίως παραπέμπει ο κ. Λ.) ότι «γενικεύσεις που δεν έχουν εξαίρεση είναι σπάνια εφικτές».
.
4. Ο κ. Λ. με παρουσιάζει να διαβάζω «κανονιστικά» τις απόψεις του Σβορώνου, «ως παρακαταθήκες αληθειών για το έθνος».
.
Από κανένα σημείο του κειμένου μου δεν προκύπτει κάτι τέτοιο. H μόνη εκτίμηση της άποψης του Σβορώνου που κάνω είναι ότι τη θεωρώ «πειστικότερη από εκείνη των κυρίαρχων σήμερα στη χώρα μας, στο πανεπιστημιακό επίπεδο, μοντερνιστικών και μεταμοντερνιστικών σχημάτων». Πειστικότερη δεν σημαίνει αναγκαστικά πειστική.
.
* Μαρξιστής μεταφυσικός;
.
Επειτα απ’ όλα αυτά δεν είναι περίεργο ότι ο κ. Λ. παραποιεί (ανεπίγνωστα, πιστεύω) και τις απόψεις του ίδιου του Σβορώνου, όταν τον απεικονίζει ως μεταφυσικό ιστορικό, που για να περιγράψει τη διαμόρφωση του νέου ελληνισμού «καταφεύγει στο θεολογικό σχήμα του τριπρόσωπου της Αγίας Τριάδας».
.
H απεικόνιση αυτή είναι τόσο εξωφρενική, που αναρωτιέται κανείς κατά πόσο ο κ. Λ. γνωρίζει πραγματικά το έργο του Σβορώνου. Ο κ. Λ. την αιτιολογεί παραπέμποντάς μας σε ένα παλαιότερο κείμενό του (του 1994), από το οποίο διαπιστώνουμε ότι το παραναγνωστικό του πρόβλημα είναι χρόνιο. Αναφερόμενος στη ρομαντική «θεολογική αντίληψη της ιστορίας» του Ζαμπελίου, γράφει σε αυτό το κείμενο: «H ιδέα αυτή μεταπλάθεται και αποκτά μεγάλη διασπορά. Π.χ., πάνω από έναν αιώνα αργότερα ο N. Σβορώνος, ο οποίος κρατά τρεις ελληνισμούς (αρχαίο, μεσαιωνικό και νεώτερο), θα σκοντάψει στο ίδιο πρόβλημα: “Ο ελληνισμός”, γράφει, “σαν κάποια μεταφυσική οντότητα, σαν ένα είδος “πράγμα καθ’ εαυτό”, μένει αμέτοχος στη μεταβολή ενός περίγυρου και θεωρείται επομένως συνεχής, ταυτός εαυτώ και ποιοτικά αναλλοίωτος”. H εθνική ιστοριογραφία, ακόμη και στη μαρξιστική της εκδοχή, έμεινε μεταφυσικά θεμελιωμένη».
.
Οι απόψεις του χωρίου που ο κ. Λ. παραθέτει εδώ από τα Ανάλεκτα του Σβορώνου (σ. 71) δεν είναι βέβαια του Σβορώνου. Ο Σβορώνος στο κείμενό του αυτό, αλλά και στο Ελληνικό έθνος, υποστηρίζει ακριβώς τα αντίθετα. Το χωρίο στα Ανάλεκτα τελειώνει με ερωτηματικό και αποτελεί το πρώτο σκέλος ενός βασικού προβλήματος της νεοελληνικής ιστοριογραφίας, που ο Σβορώνος το περιγράφει υπό ερωτηματική μορφή (στην παράθεση του χωρίου από τον κ. Λ. το ερωτηματικό έχει εξαφανιστεί). Το δεύτερο σκέλος του ερωτήματος έχει ως εξής: «Ή αντίθετα τα επίθετα αρχαίος, μεσαιωνικός, νέος[ελληνισμός] έχουν, εκτός από τη χρονική τους σημασία, και ποιοτική προσδιοριστική δύναμη, [...] έτσι που η εκάστοτε μεταβολή των συνθηκών να συνεπιφέρει και μεταβολή στην ουσία του ελληνισμού;». H απάντηση του Σβορώνου στο διαζευκτικό ερώτημα είναι ότι το περιεχόμενο της έννοιας του ελληνισμού μεταβάλλεται και ότι τα επίθετα «εκφράζουν τρεις καταστάσεις [του ελληνισμού] ποιοτικά διαφορετικές». Ο Σβορώνος δηλαδή – αναμενόμενο άλλωστε – απορρίπτει τη μεταφυσική θεμελίωση της ιστοριογραφίας· απόρριψη την οποία επαναλαμβάνει και στο Ελληνικό έθνος («Το έθνος είναι κι αυτό μια ιστορική κατηγορία. [...] Κανένας πλέον σοβαρός μελετητής δεν ικανοποιείται με τις ρομαντικές αντιλήψεις που παρουσίαζαν το έθνος ως κάποια υπερβατή οντότητα δεδομένη από τα πριν»: σ. 22-23). Και αυτή τη «διαγραφή της πορείας του περιεχομένου του ελληνισμού» (Ανάλεκτα, σ. 72) επιχειρεί με το βιβλίο.
.
* Μεταμοντέρνα θεωρητικολογία
.
Αυτά ως προς το πραγματολογικό μέρος της απάντησης του κ. Λ. Σε ό,τι αφορά το θεωρητικό της μέρος, ο κ. Λ. ταυτολογεί. Αντί να αντικρούσει τις αιτιάσεις μου για την άκριτη μεταφορά στα καθ’ ημάς των ανιστόρητων περί νέου ελληνισμού απόψεων των θεωρητικών του προτύπων, αναλώνεται στη συνήθη θεωρητικολογία των μεταμοντέρνων, όταν τους τίθεται ένα δυσαπάντητο ερώτημα. Μας μιλάει για τις θεωρητικές προϋποθέσεις του κάθε λόγου. Μας λέει ότι οι ιστορικοί «χρειάζονται τα [σύγχρονα] θεωρητικά διαβάσματα για να ξέρουν πώς να θέτουν ερωτήματα στις πηγές τους». Αλλά αυτά – αυτονόητα ήδη για τη δεκαετία του ’70 – τα λέει ο Σβορώνος από το 1955 στο ίδιο κείμενο των Αναλέκτων στο οποίο παραπέμπει ο κ. Λ.: «Ο καθορισμός των κοινωνικών και πολιτικών παραγόντων που προσδιόρισαν την οπτική τους γωνία», γράφει, είναι «βασική» προϋπόθεση για τους ιστορικούς. Ο Σβορώνος τα λέει αυτά πριν από την κατά κ. Λ. σύγχρονη θεωρία: πριν ακόμη τα διατυπώσει ο Hobsbawm, από τον οποίο ο κ. Λ. επίσης αντλεί.
.
Οι μαρξιστές ιστορικοί Hobsbawm και Σβορώνος δεν λένε επί του θέματος των πηγών κάτι το διαφορετικό. Εκείνο που τους διαφοροποιεί στην ελληνική περίπτωση είναι ότι ο Σβορώνος γνωρίζει την ελληνική ιστορία πολύ καλύτερα απ’ ό,τι ο Hobsbawm. Γι’ αυτό και η άποψή του ως προς την ελληνική περίπτωση είναι εγκυρότερη.
.
Ο κ. Νάσος Βαγενάς είναι καθηγητής της Θεωρίας και Κριτικής της Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
.
Δείτε κι ένα παλιό δικό μας:
Οι στενές σχέσεις μεταξύ του Αντώνη Λιάκου καθώς και της ομάδας του με τον Σημίτη καθώς και τους εκσυγχρονιστές του ΠΑΣΟΚ και κομμάτια του Συνασπισμού είναι γνωστές. Δεν είναι κάτι το καινούργιο ούτε κάτι το μη αναμενόμενο. Άλλωστε ο Αντώνης Λιάκος μαζί με τον Νίκο Μουζέλη αποτελούσαν και αποτελούν τους πιο προβεβλημένους
θεωρητικούς του εκσυγχρονιστικού εγχειρήματος του ελληνικού καπιταλισμού. «Ένα μεγαλόπνοο εγχείρημα κοινωνικού μετασχηματισμού» όπως το αποκαλεί και ο Αλέξανδρος Καζαμίας, στην ενδιαφέρουσα παρέμβαση του στην προσπάθεια «αποτίμησης του Εκσυγχρονισμού», «εγχείρημα που, (το όποιο), απέβλεπε στην πραγματοποίηση του ιστορικού άλματος της Ελλάδας (δηλαδή του ελληνικού καπιταλισμού) από την ημιπεριφέρεια του παγκοσμίου συστήματος προς τον σκληρό πυρήνα των εκσυγχρονισμένων κοινωνιών (δηλαδή του ανεπτυγμένου καπιταλισμού) της Ευρώπης (δηλαδή τη δυτικής Ευρώπης). (Δες Θοδωρής Πελαγίδης (επιμέλεια), «Η εμπλοκή των μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα: Μια αποτίμηση του Εκσυγχρονισμού», Κέντρο Θεσμικών μεταρρυθμίσεων, Εκδόσεις Παπαζήση, σελίδα 60).

Τώρα τι σημασία έχουν όλα αυτά? Απλά είναι ένα δεδομένο το οποίο έχει την σημειολογική του σημασία και καλό είναι να το έχει υπόψη του κανείς, καθώς ποτέ ο Αντώνης Λιάκος καθώς και ο Νίκος Μουζέλης «δεν ξέχασαν» σε πια πλευρά της ταξικής πάλης βρίσκονται, σε αντίθεση δυστυχώς με πολλούς άλλους.
Το μόνο πάντως που δεν μπορεί να τους καταλογίσει κάνεις είναι η ασυνέπεια. Απλά, η πολιτική τους θέση είναι απόρροια του θεωρητικού τους έργου, ως προς το οποίο και φανήκαν συνεπείς……
Οι Ενωτικοί, όταν πραγματοποίησαν το πραξικόπημα το 1908 προσανατολιζόταν από τον οθωμανισμό προς τον τουρκισμό/τουρανισμό. Στην κατεύθυνση αυτή ονειρεύονταν να εθνικοποιηθούν ως «Τούρκοι». ..”
“πουθενά ο Σβορώνος δεν υποστηρίζει την αδιάσπαστη ιστορική συνέχεια του ελληνισμού. «Από τον 6ο αιώνα ως το τέλος του 11ου και τις αρχές του 12ου», γράφει, ο βυζαντινός ελληνισμός αποτελεί «μια νέα ιστορική σύνθεση, με διαφορετικές εθνολογικές αναλογίες από τον αρχαίο και διαφορετικό συνειδησιακό περιεχόμενο», τόσο ώστε «να απαρνηθεί το ίδιο του το όνομα και να διακόψει στη συνείδησή του την πολιτισμική του συνέχεια. [...] Η συνείδηση της ιστορικής του συνέχειας» έχει υποστεί «ένα είδος ιστορικής αλλοτρίωσης».”
«Τα στοιχεία της αδιάκοπης πολιτιστικής και ως ένα σημείο της εθνολογικής συνέχειας…εμποδίζουν να δούμε στον μεσαιωνικό Ελληνισμό έναν νέο λαό, μια καινούργια εθνότητα, άσχετη, ή με κάποια μόνο μακρινή σχέση με τον αρχαίο Ελληνισμό, αλλά μας κάνουν να βλέπουμε σε αυτόν μια νέα φάση του ίδιου λαού» (Το ελληνικό έθνος. Γένεση και διαμόρφωση του Νέου Ελληνισμού, σ. 64)
Να πώ παντως και το εξής για τον τιτλο αυτου του Ποστ : Πουθενα και τιποτα απο το αρθρο του Βαγενα΄δεν δικαιολογει τον . απαραδεκτο τιτλο που του βαλατε.. Ακομα και να διαφωνειτε με τον Ανωνη Λιακο δεν μπορειτε να αγνοησετε δυο δεδομένα :
Παιδια του Π &α κριμα στο Μπλογκ … Απο το κακό στο χειροτερο πατε.. Κριμα … (ΚΑΙ ΚΡΙΜΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΚΟΠΟ ΜΟΥ ΤΟΣΑ ΧΡΟΝΙΑ )…
ΤΕΣΠΑ ..αυτα ..
Το ξεφύλλισα χτες και ομολογώ σαν πρώτη εντύπωση, ότι ΞΑΝΑΓΡΑΦΕΙ την ιστορία.
ο “καταδιωγμένος” (μήπως ξέρεις από ποιούς;) Μίκης λέει (και κάνει) κάθε είδους μαλακίες εδώ και 40 χρόνια και το κοινό τον ακούει επιδεικνύοντας ένα θαυμαστό στωικισμο και απροσμέτρητη καρτερικότητα, ποντάροντας στην προσωρινότητα του μάτεου τούτου κόσμου.
XA.. ειδα και πως τον αντιμετωπισαν και οι ..Καραμνπελιαδες ( και καλά κανανε δηλαδή αλλά λίγο αργά ..)
———————
οσο για το αλλο: Δεν εχω καμμια αντιρηση ενας Επιστημονας τους Διεθνους κυρους του Αντωνη Λιακου και επιπλεον και ενας απο τους πιο σημαντικους αγωνιστές της αντιστασης κατα της Ακροδεξιας Χουντας ανιμετωπιζεται με ευπρεπεια και ηθος και επιστημονικά οπως στο δικό σου σχόλιο Γιαννη ..
Εκεινο που μου φαινεται εντελώς αηθες ειναι να κοτσαρει καποιος εναν εντελώς ασχετο και Προβοκατορικο τιτλο σε μια αναρτηση που το περιεχομενο της Δεν αναταποκρινεται καθολου στον Τιτλο..
Διοτι – και εσύ φανταζομαι θαχεις τα κοστια να το παραδετεις – ο αντιλογος του Βαγενά στον Αντωνη Λιακο ειναι μεν εντονος αλλά παντα παραμένει σοβαρός και επιστημονικός και επ’ ουδενί δικαιολογει τον τρισ -ΑΘΛΙΟ και εντελώς ασχετο και απαραδεκτο τιτλο που εξισωνει τον Λιακο (εναν κατα τεκμηριο -λογω φυλακισης απο τους φασιστες-Αντιφασιστα Αγωνιστή) με τον Αδωνι
στηριγμένος καποιος σε επιφανειακές ομοιοτητες θα μπορουσε – αν ητανε εξισου αηθης να εξισωσει π.χ κι εσενα – που εισαι κατα του Εθνοαποδομισμου” με …τον Αδωνι (που φυσικά ειναι κι αυτος κατα του ..’εθνοδομισμου”
Φυσικά αν ας πουμε εγώ εκανα κατι τετοιο θα το ΘΕΩΡΟΥΣΕς ΑΙΣΧΡΌ ΚΑΙ πΡΟΒΟΚΑΤΟΡΙΚΟ .. κΑΙ ΑΠΟΛΥΤΩς ΔΙΚΑΙΩς ..
γιατι πραγμτι θα ηταν ΒΡΩΜΕΡΟ και Προβοκατορικο .
Συμφωνεις;
Τωρα ισως αναρωτηθει καποιος
Αν δεν υπήρχε αυτος ο εντελώς ασχετος Τιτλος τι θα μπορουσαν να βαλουν οι Π &Α ;
υποτιτλο
Και την αισχροτητα – αδιανοητη ανεντιμη αισχροτητα εναντι ενος απο τους σοβαροτερους και αξιολογοτερους Ιστρικους μας Δυστυχώς την διεπραξαν σε αυτο το ποστ οι Π &Α.. Ανεξηγητα στα καλά καθουμενα και
κριμα
”Το ότι σήμερα ο Θεοδωράκης, για μια ακόμα φορά, όπως δυστυχώς το έχει κάνει τόσες φορές στην ιστορία του («Καραμανλής ή τανκς», «ελληνοτουρκική φιλία», συμμετοχή στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, σωτηρία της κυβέρνησης Σημίτη στην υπόθεση Οτσαλάν, υποδοχή του Ερντογάν στο σπίτι του, μόλις ένα χρόνο πριν), επέλεξε να σπαταλήσει το τεράστιο απόθεμα της δημοτικότητας και της εμπιστοσύνης που του έχει προσφέρει αφειδώλευτα ο ελληνικός λαός, μας λυπεί ιδιαίτερα. Και παρότι προϊδεασμένοι, βρεθήκαμε και εμείς προ εκπλήξεων. Διότι δεν μπορούσαμε να φανταστούμε ότι αυτός ο άνθρωπος, με τις μεγάλες ικανότητες και τα μεγάλα χαρίσματα, μπορούσε να διαπράξει μέσα πέντε μήνες τόσες μικρότητες και τόσες αυθαιρεσίες, που όποιος δεν τις έχει παρακολουθήσει από κοντά δεν θα μπορούσε να τις πιστέψει. Η καλύτερη εκδοχή θα ήταν να τις χρεώσουμε στην αντιφατική φύση του ανθρώπου και στον πανδαμάτορα χρόνο”
αν νομιζεις οτι το εγραψε κανένας αντιεθνολαϊκισταράς
κανεις λαθος
Ποιος;
http://ardin-rixi.gr/2011/07/13/%CE%B7-%CF%83%CF%80%CE%AF%CE%B8%CE%B1-%CF%84%CF%81%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%83%CE%B2%CE%AE%CE%BD%CE%B5%CE%B9-%CE%B7-%CF%80%CF%85%CF%81%CE%BA%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%AC-%CF%86%CE%BF%CF%85%CE%BD%CF%84%CF%8E/
του Γιώργου Καραμπελιά ειναι το αποσπασμα
Θα μου πεις ..Καλά τωρα το θυμηθηκε ο Γιώργος Καραμπελιάς το οτι ο Θοδωρακης συδεετιαι «Καραμανλής ή τανκς», «ελληνοτουρκική φιλία», συμμετοχή στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, σωτηρία της κυβέρνησης Σημίτη στην υπόθεση Οτσαλάν, υποδοχή του Ερντογάν στο σπίτι του, μόλις ένα χρόνο πριν)..
και θα σου πω Φυσικά
τωρα..
Ποτε να το Θυμηθει ; Μεχρι προτινος που ητανε εκ των κεντρικών Ηγετων του Σπιθα;
Τωρα θα το θυμηθει που πήρε πόδι .. Ετσι ειναι η Μνημη ακομα κιαν εχει περασειμονο ενας χρόνος ..
Αναβει . Σβυνει
Αναβει . Σβυνει
Αναβει . Σβυνει
αναλογα με το αν εισαι Μεσα ή εξω
αναμενομενα ολα αυτά
Και οπως ελεγε ο Νιτσε και επαναλαμβανε και ο Π Κονδυλης
‘Ανθρωπινα ,Πολύ Ανθρωπινα ”
“ο “καταδιωγμένος” (μήπως ξέρεις από ποιούς;) Μίκης λέει (και κάνει) κάθε είδους μαλακίες εδώ και 40 χρόνια”
Πόσο -κατα την γώμη σου- χρόνο θα έπρεπε να του δώσουν οι …”αντιεθνολαϊκισταράδες” (οι οποίοι, παρεμπιπτώντως, δεν θεωρούν τούτο τον κόσμο μάταιο) ώστε να μην …ενοχληθείς εσύ τόσο πολύ;
φυσικά. και το απέδειξαν κατατρώγοντας επιστημονικά και μεθοδικά τα ευρωπαϊκά κονδύλια 30 χρόνων ἠ αφήνοντάς τα αναξιοποίητα. πού είναι η διαφορά τους δηλαδή; στο ότι όποιος δεν θεωρεί τούτο τον κόσμο μάταιο είναι καλύτερος ως μη υποκριτής επειδή έχει και εφάρμοσε ως αρχή την μάσα;
XA.. ειδα και πως τον αντιμετωπισαν και οι ..Καραμνπελιαδες ( και καλά κανανε δηλαδή αλλά λίγο αργά ..)
“-οι μουτζαχεντίν της λαϊκής εθνικοθρησκευτικής πρόσληψης της ελληνικής ιστορίας, αφενός, και
-οι ζηλωτές της υπερμοντέρνας θεωριοκρατούμενης ιστοριογραφίας, αφετέρου.”
ΟΧΙ ΔΕΝ ΞΕΡΩ ..
”Εκεινο που μου φαινεται εντελώς αηθες ειναι να κοτσαρει καποιος εναν εντελώς ασχετο και Προβοκατορικο τιτλο σε μια αναρτηση που το περιεχομενο της Δεν αναταποκρινεται καθολου στον Τιτλο..
Διοτι – και εσύ φανταζομαι θαχεις τα κοστια να το παραδετεις – ο αντιλογος του Βαγενά στον Αντωνη Λιακο ειναι μεν εντονος αλλά παντα παραμένει σοβαρός και επιστημονικός και επ’ ουδενί δικαιολογει τον τρισ -ΑΘΛΙΟ και εντελώς ασχετο και απαραδεκτο τιτλο που εξισωνει τον Λιακο (εναν κατα τεκμηριο -λογω φυλακισης απο τους φασιστες-Αντιφασιστα Αγωνιστή) με τον Αδωνι
στηριγμένος καποιος σε επιφανειακές ομοιοτητες θα μπορουσε – αν ητανε εξισου αηθης να εξισωσει π.χ κι εσενα – που εισαι κατα του Εθνοαποδομισμου” με …τον Αδωνι (που φυσικά ειναι κι αυτος κατα του ..’εθνοδομισμου”..”
και δεν περιμενα ποτε απο τον Γιαννη να υιοθετει μια λόγική του τυπου ”κουκια σπερνω ”και να μου απαντα αλλα αν αλλων ..
Γιαννη συμφωνεις με τον παναθλιο τιτλο που κοτσαρε ο Π &Α σε μια εντελώς ασχετη αναρτηση ; Ειναι ο Τιτλος εντελώς Προβοκατορικος , ασχετος με το περιεχομενο και αήθης;
δεν χρειαζεται να ..τραβηξω μακρια
αλλά βλέπω πώς για καποιους λόγους που εσυ ξερεις , συνεχιζεις ν απαντάςμε το κουκια σπερνω αντι να απαντησεις καθαρά και ξαστερα οπως εκανες καποτε συνομιλώντας μαζι μου .. Τεσπα.. αρχιζω και ..καταλαβαινω ..
-οι ζηλωτές της υπερμοντέρνας θεωριοκρατούμενης ιστοριογραφίας, αφετέρου.”
απο που κιως που μου βγαζεις οτι σε ειπα..” νυν «γελοίος και ξεσαλωμένος»
Κυρίως όμως, τι είναι έθνος και σε ποια εποχή;
Οι πιο ακραίοι εκφραστές πάνε και πιο πίσω, σε Πελασγούς, Λέλεγες, Κάρες, και κάποιοι ανώμαλοι ακόμη πιο πίσω, σε εξωγήινους ΕΛ, homo erectus, homo sapiens, ίσως και σε αμοιβάδες ή ελληνόφωνους μονοκύτταρους φάγους…
ποιά καλή συζητησι βρε Ντοκτορα ..;;
εδώ κοντευουμε να ..
τεσπα ..
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι υπήρχε από τότε ελληνικό έθνος, με την έννοια που η λέξη αποκτά εντός της νεωτερικότητας, με την έννοια δηλαδή που συνιστά το αντικείμενο της σύγχρονης ανάλυσης του εθνικισμού.
http://pontosandaristera.wordpress.com/2011/02/02/modernity/
http://pontosandaristera.wordpress.com/2007/11/13/5-11-2007/
http://pontosandaristera.wordpress.com/2009/11/25/3-11-2009/
http://pontosandaristera.wordpress.com/2009/07/29/5368/
-Συζητώντας για την “εθνοαποδόμηση”
http://pontosandaristera.wordpress.com/2010/03/18/tahopoulos/
http://pontosandaristera.wordpress.com/2008/05/28/28-5-2008/
http://pontosandaristera.wordpress.com/2007/07/01/16-6-2007/
αποσπασμα του αρθρου:Πότε δημιουργήθηκε το ελληνικό έθνος
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι, πρώτον, δεν οφείλουμε να μελετούμε το φαινόμενο βάσει πραγματικών αφαιρέσεων (κατά Marx) και ιδεότυπων (κατά Weber), προκειμένου να αποφεύγουμε τον ιστορισμό και τον εμπειρισμό (τη γεγονοτολογία). Ούτως ή άλλως το επιστημονικό αντικείμενο «εθνικισμός» μελετάται μέσω θεωρητικών εννοιών του ενός ή του άλλου Παραδείγματος ή Σχολής. Δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά άλλωστε. Οπότε, νομίζω ότι ο ψόγος του κ. Βαγενά για «ιδεοληψία» και «θεωριοκρατία» έχει το επιστημολογικό του όριο. Οι «πηγές» δεν μιλούν από μόνες τους. Κατανοούνται διαμεσολαβούμενες από τον ερμηνευτικό ορίζοντα του παρόντος. Σε κάθε περίπτωση, θα ήταν ανεπαρκές να καθηλώσουμε την ανάλυση στο πώς, βάσει πηγών, ο εκάστοτε εθνικισμός ορίζει το έθνος. Εν είδει διπλής ερμηνευτικής, χρειάζεται μια κριτική και συστηματική προσέγγιση τόσο του έθνους όσο και του εθνικισμού (ο οποίος μπορεί να μελετηθεί ως ιδεολογία, κίνημα, νοοτροπία, συλλογικό συναίσθημα κ.λπ.). Ετσι αποφεύγονται αυτο-εκπληρούμενες προφητείες, στις οποίες ο Σβορώνος οπωσδήποτε αντιτίθεται, όπως υποθέτω και ο κ. Βαγενάς.
Γιάννης Ρίτσος: Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Στάλιν
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 02/03/2003, 00:00
Οι λόγοι αυτής της λατρείας δεν είναι απλοί. Είναι τόσο σύνθετοι όσο και η ιστορία του κομμουνισμού, όσο και η ιστορία του 20ού αιώνα. Ούτε με την εξιδανίκευση ούτε με τη δαιμονοποίηση μπορεί να εξηγηθεί αυτή η ιστορία. Ούτε ακόμη με την καθησυχαστική αντίληψη που εξηγεί τα πάντα με τη λογική της σύγκρουσης ανάμεσα σε δύο αντιτιθέμενες αντιλήψεις για τον κόσμο, η οποία άρχισε το 1917 και τέλειωσε το 1989. Λ.χ. πώς να εξηγηθεί η σιωπή διανοουμένων για τα εγκλήματα του Στάλιν, για εγκλήματα της ίδιας φύσης και έκτασης για τα οποία κατήγγελλαν με δριμύτητα τον φασισμό και τον ιμπεριαλισμό; Και καλά τότε, καθώς μερικοί από αυτούς ζούσαν σε χώρες όπου το μακρύ χέρι του Στάλιν μπορούσε να τους φτάσει. Μετέπειτα; Μετά την αποκαθήλωσή του; Γιατί αυτή η αιδήμων σιωπή; Και ακόμη, γιατί οι σημερινοί μελετητές δεν τους θέτουν αυτά τα ενοχλητικά ερωτήματα και δεν σχολιάζουν αυτές τις σιωπές; Την ίδια αποσιώπηση συναντούμε και στα απομνημονεύματα των ιστορικών ηγετών της Αριστεράς. Ούτε είδαν ούτε άκουσαν. Κατά τη γνώμη μου, το κρισιμότερο ερώτημα που θα αντιμετωπίσουν οι ιστορικοί τις επόμενες δεκαετίες είναι τι ήταν ο κομμουνισμός που διέτρεξε τον 20ό αιώνα. Δεν είμαστε έτοιμοι ακόμη, όχι επειδή μας λείπουν τα αρχεία, αλλά επειδή μας λείπουν τα εννοιολογικά εργαλεία. Προϋπόθεση είναι η ανοικείωση με τον σταλινισμό που συνέχισε να υπάρχει και χωρίς τον Στάλιν, κατ’ αντίθεση με τον ναζισμό που θάφτηκε εκεί όπου αυτοκτόνησε ο Χίτλερ. Προϋπόθεση είναι η ανοικείωση με την εποχή, τις νοοτροπίες και τις αντιθέσεις της.
Σταματήστε λοιπόν τις καμπάνες. Σταματήστε τις
Ο Ιωσήφ Στάλιν δεν πέθανε.
Είναι παρών ο Στάλιν στο παγκόσμιο πόστο του.
Ο Στάλιν ανεβάζει στις επάλξεις των πέντε ηπείρων τις σημαίες της ειρήνης.
Ο Στάλιν ετοιμάζει με το σκόρπιο αλεύρι του κόσμου
Ενα ολοστρόγγυλο καρβέλι υγείας.
Σταματήστε λοιπόν τις καμπάνες. Σταματήστε τις.
Οσο κι αν μονόφθαλμα κανόνια στρέφουν το μαύρο ρύγχος τους ίσα κατά την υψικάμινο των ελπίδων μας ο Στάλιν αγρυπνεί στο παγκόσμιο πόστο του.
Σώπα γιαγιά και σκούπισε με το τσεμπέρι σου τα μάτια σου.
Οταν σβύνει η φωτιά σου κάτω από το τσουκάλι σου
Είναι ο Στάλιν που σκύβει και φυσάει τη φωτιά σου ν’ ανάψει.
Οταν λείπει από το τραπέζι μας το ψωμί κι από το στρώμα μας τ’ όνειρο κι απ’ το δώμα μας το λυχνάρι είναι ο Στάλιν που ανάβει τα μεγάλα ηλεκτρικά στον ορίζοντα κι ακούμε κάτω από τα τούνελ της νύχτας τη βοή των τραίνων που μεταφέρουν λάδι και ψωμί και κάρβουνο στους πεινασμένους.
Γιατί ο Στάλιν είναι ο πρωτογιός των προλετάριων κι ο Στάλιν είναι ο πατέρας τους
Για τούτο κι ο πιο μαύρος τοίχος της πιο μαύρης νύχτας
Είναι γιομάτος απ’ τους σωλήνες του φωτός.
Σταματήστε λοιπόν τις καμπάνες
Οι αιώνες σκαρφαλώνουν στην κορυφή της ψυχής του ν’ ανασάνουν μην πείτε πως ο ήλιος ορφάνεψε. Κοιτάχτε
Κάθε ήλιος και σελίδα – μέρα με την ημέρα – με τους ήλιους των 74 χρόνων του έφτιαξε ένα χοντρό βιβλίο από ατσάλι και τ’ ακούμπησε στα γόνατα του κόσμου
Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Στάλιν
Το έργο του: Λευτεριά
Σταματήστε λοιπόν τις καμπάνες κι ακούστε
Πάνου από την κόκκινη πλατεία στην εξέδρα του ήλιου
ο Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Στάλιν μιλάει: «Υπερασπείστε, Λαοί, την Ειρήνη».
Ο Στάλιν δεν πέθανε
Οταν οι εργάτες χτίζουν τις μεγάλες γέφυρες για να περάσει το μέλλον
Ο Στάλιν ζει.
Οταν οι κόκκινοι φαντάροι αγρυπνάνε για την πατρίδα τους και την Ειρήνη
Ο Στάλιν ζει.
Οταν μισούμε τον πόλεμο, όταν αντιστεκόμαστε στον πόλεμο
Ο Στάλιν ζει.
Οταν ελπίζουμε, όταν τραγουδάμε, όταν παλεύουμε
Ο Στάλιν ζει.
(…)
Γιατί ο Στάλιν δεν είναι ένας άνθρωπος για να μπορεί να πεθάνει
Ο Στάλιν είναι η ελπίδα και το ψωμί, είναι τ’ ατσάλι και η Ειρήνη.
Ο Στάλιν είναι ποτάμι και φράγμα, υψικάμινος και σημαία.
Ο Στάλιν είναι το μεγάλο αγκωνάρι που ακουμπάει ο κόσμος.
(…)
Στη δουλειά του ο Στάλιν είναι λιγόλογος, συγκεκριμένος, πραχτικός. Δεν ανέχεται την πολυλογία. Θέλει λίγα λόγια, καθαρά και συγκεκριμένα και πιάνει αμέσως το βασικό νόημα χωρίς ν’ αφήνει να του ξεφεύγει και η μικρή λεπτομέρεια. Και στην προσοχή και σημασία που δίνει στο επιμέρους ζήτημα, στη λεπτομέρεια, βλέπεις ότι και στο μικρό ο Στάλιν είναι Μεγάλος. Δεν αγνοεί, ούτε περιφρονεί το φαινομενικά ασήμαντο και ανάξιο προσοχής. Ξαίρει όσο κανένας άλλος ότι τα μεγάλα έργα συναρμολογούνται από μικρές καταχτήσεις, επιτυχίες απ’ την καθημερινή πείρα με τα θετικά και τ’ αρνητικά της και όχι μόνο στα πράγματα μα κυρίως στους ανθρώπους. Και σ’ αυτό λοιπόν ξεφανερώνεται το μεγαλείο και η ανωτερότητά του...
Δημοσιεύθηκε στο παιδικό περιοδικό Αετόπουλα, Απρίλιος 1953
Στην ιερή αυτή στιγμή αυτόν τον όρκο δίνουν μπροστά στο Μεγάλο Νεκρό οι κουκουέδες και οι αγωνιστές όλης της Ελλάδας: Να μείνουν πιστοί στην επιταγή αυτή του Στάλιν, πιστοί στη Μεγάλη Σοβιετική Ενωση και το κόμμα των κομμουνιστών της.
Απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ, περιοδικό Νέος Κόσμος, Απρίλης 1953
Ο κ. Αντώνης Λιάκος είναι καθηγητής της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
ολο το ποιημα του Ριτσου για Σταλιν
στο
http://www.scribd.com/doc/18153175/%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1
—————————————————————————————–
http://disdaimona.blogspot.com/2011/12/blog-post_05.html#comment-form
Γιάννης Ρίτσος: Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Στάλιν
Θα ηταν πολύ ενδιαφερον να λεγατε και τη θεση σας : εκανε καλά ο Λιακος που εβγαλε και την δυσαρεστη πλευρα ..; την αποθεωση του Σταλιν απο λαμπρους ποιητες; η συμφωνειτε με το αρθρο της ΔΥΣΔΑΙΜΟΝΑς Οτι πρεπει να αποκρυπτεται η προσωπολατρεια και το σταλινικο φαινομενο γιατι ο Ριτσος ο Λειβαδιτης κ.α ειναι λαμπροι ποιητες;
νμιζω οτι ειναι ενα κρισιμο ερωτημα και δεν μπορει να κρυφτει πισω απο διαφορες υπεκφυγες και ανοιχες και απροκαλυπτες συκοφαντιες εναντιον του πιο εξαιρετου συγχρονου ιστορικου μας και αντιφασιστα αγωνιστη ,φυλακισμένου αποο τοην φασιστική χουντα..
2. το αρθρο λοπόν παραπέμπει (με τροπο υπαινικτικό αλλά και παραστατικό ) σε ενα βαθυτερο ερωτημα: τι ηταν -και τι ισως παραμένει ο Σταλινισμος..Πως γινεται ,η ευγενεστερη και πιο αξιοθαυμαστη στιγμή της παγκοσμιας ιστοριας , η Ρωσική επανασταση να καταλήξει σε μια ακατασχετη αγιογραφια του Σταλιν.,του ανθρωπου που συμπυκνωνε τονεκφυλισμό της επαναστασης στο παραδοξο αποστειρωμενο μορφωμα που τοσο καλά περιγραφει ο Μπουλγκακωφ στο:” ο Μαιτρ και η Μαργαριτα”
3. τα ερωτηματα αυτα παραμένουν επίκαιρα -σημερα- περισσοτερο απο ποτε ..Σημερα που επιχειρειται η επαναγιοποιηση του Σταλιν ..
.. Τοτε δεν θα γραφονταν ιστορια αλλα θεολογια.. Λυπαμαι αλλά θα περιμενα απο σας (Π και Α) ενα πιο ξεκαθαρο σχολιο στη διαμαχη που ξεκινησε ηΔυσδαιμονα γι αυτο συγκεκριμμένο αρθρο του κ Λιακου (οσο κι αν ξερω τις αποψεις σας και τις πολιτικές διαφωνιες με το Λιακο)…
——
http://nosferatos.blogspot.com/2010/12/blog-post_5020.html
ομερ καταλαβαινω οτι ΔΕΝ σου αρεσει ου τα λέμε αυτα (για τον Σταλινισμο)αλλα οφειλουμε να λέμε ολη την αληθεια
”H νηφάλια απάντηση του κ. Δεμερτζή προωθεί τη συζήτηση. Θα συμφωνούσα, γενικά, με τις διευκρινίσεις της, οι οποίες, όπως σωστά παρατηρεί ο κ. Δεμερτζής, «δεν απέχουν πολύ από την ουσία της ανάλυσης του ίδιου του Σβορώνου». Ομως η φρασεολογία του στα κύρια σημεία των θέσεών του δεν συνάδει με το περιεχόμενό τους. Λ.χ. γράφει ότι «δεν υπάρχει ένας εθνικισμός αλλά πολλοί εθνικισμοί», όμως το βιβλίο του έχει τίτλο Ο λόγος του εθνικισμού· αναγνωρίζει ότι το έθνος «δεν είναι μια κατασκευή εκ του μηδενός», όμως συγχρόνως γράφει ότι πριν από τον Διαφωτισμό «το σημαίνον [του όρου] έθνος είναι άδειο». Αν ο εθνικισμός δημιουργεί το έθνος και όχι το έθνος τον εθνικισμό, τότε ποιο είναι αυτό που δημιουργεί τον εθνικισμό;
για να υπερασπιστω τις θεσεις του Δεμερτζη : Δεν υπάρχει αντιφαση
επισης πραγματι
2Ο λόγος του εθνικισμού· αναγνωρίζει ότι το έθνος «δεν είναι μια κατασκευή εκ του μηδενός», όμως και πριν από τον Διαφωτισμό «το σημαίνον [του όρου] έθνος είναι άδειο»./ Δεν υπαρχει αντιφαση για οσους ειναι ενημεροι της βασικης θεσης του Λακαν για την προτεραιοτητα του σημαινοντος εναντι του σημαινομένου: με αλλα λόγια δινουμε σχεδον παντα νοημα στα σημαινοντα εκ των υστερων: παλι αναλογα με τον χωρο και τον χρονο . Η πρωτη υλη που λέει ο Δεμερτζης ειναι η ιδια η λέξη εθνος , η γλωσσα κλ πυ παιρνουν ενα διαφορετρικο νοημα στην νεωτερικοτητα απο οτι στις προνεωτερικές κοινωνιες της θρησκευτικής -δυναστικής νοημιμοποιησης
αν δεν εγιοα κατανοητος θα επανελθω ( αν βρω χρονο)
Δηλαδή εν προκειμένω ο Λιακος εκανε οτιο ακριβώς και ο Π &Α : εσεις δημοσιευσατε το ποιημα το ποίημα του Λουί Αραγκόν για τον Στάλιν π, εκεινος του Ριτσου..κ.α
Καλά βρε Ομερ δεν βλέπεις την αντιφαση; οπου βλέπεις το ονομα Λιακος ορμας , ακομα κιαν στη συγκεκριμμ΄λενη περιπτωση λεει ακριβλώς τα ιδια με σενα; ..
και στο κατω κατω βρε αδελφε πες : εκανα λάθος και τα μπουρδουκώσα και το σχολιο μου στην Δισδαιμονα ηταν ασχετο . Το να παραδεχομαστε και κανενα λαθος δεν ειναι ,..λάθος
εις αυριον
μια δικη μου πρωτη προσπαθεια απαντησης στην κριτική του κ Νασου Βαγενά στις θεσεις του κ Νικου Δεμερτζη :Αν ο εθνικισμός δημιουργεί το έθνος και όχι το έθνος τον εθνικισμό, τότε ποιο είναι αυτό που δημιουργεί τον εθνικισμό;
μα αυτο ακριβως ειναι ο Εθνικισμος : μια οικουμενικη ιδεολογια της νεωτερικοτητας που εμφανιζεται παντου ως κατι το ιδιαιτερο και ανεπαναληπτο ( Μ. Αντερσον)
Η σημαντικότερη διαφορά στην αποτίμηση των δύο είναι ότι ενώ τα εγκλήματα του ναζισμού φορτώνονται στον Χίτλερ, τα εγκλήματα του σταλινισμού ενοχοποιούν τον κομμουνισμό. Το βλέπει κανείς και στα βιβλία με μεγάλη κυκλοφορία. Βιογραφίες του Χίτλερ από τη μία, Μαύρη βίβλος του κομμουνισμού από την άλλη. Ωστόσο αμφότεροι, σήμερα, θεωρούνται τέρατα που επιβλήθηκαν με τη βία. Ξεχνάμε όμως ότι στην εποχή τους λατρεύτηκαν. Λησμονούμε επίσης ότι δεν επιβλήθηκε παντού με τη βία η λατρεία τους αλλά ήταν εθελοντική.
Οι λόγοι αυτής της λατρείας δεν είναι απλοί. Είναι τόσο σύνθετοι όσο και η ιστορία του κομμουνισμού, όσο και η ιστορία του 20ού αιώνα. Ούτε με την εξιδανίκευση ούτε με τη δαιμονοποίηση μπορεί να εξηγηθεί αυτή η ιστορία. Ούτε ακόμη με την καθησυχαστική αντίληψη που εξηγεί τα πάντα με τη λογική της σύγκρουσης ανάμεσα σε δύο αντιτιθέμενες αντιλήψεις για τον κόσμο, η οποία άρχισε το 1917 και τέλειωσε το 1989. Λ.χ. πώς να εξηγηθεί η σιωπή διανοουμένων για τα εγκλήματα του Στάλιν, για εγκλήματα της ίδιας φύσης και έκτασης για τα οποία κατήγγελλαν με δριμύτητα τον φασισμό και τον ιμπεριαλισμό; Και καλά τότε, καθώς μερικοί από αυτούς ζούσαν σε χώρες όπου το μακρύ χέρι του Στάλιν μπορούσε να τους φτάσει. Μετέπειτα; Μετά την αποκαθήλωσή του; Γιατί αυτή η αιδήμων σιωπή; Και ακόμη, γιατί οι σημερινοί μελετητές δεν τους θέτουν αυτά τα ενοχλητικά ερωτήματα και δεν σχολιάζουν αυτές τις σιωπές; Την ίδια αποσιώπηση συναντούμε και στα απομνημονεύματα των ιστορικών ηγετών της Αριστεράς.